Het ING Economisch Bureau verwacht dat het aantal faillissementen in 2019 ongeveer gelijk zal zijn aan vorig jaar. Daarmee lijkt de ondergrens bereikt. In de afgelopen jaren werd de afname van het aantal faillissementen vooral gerealiseerd dankzij een sterke economische groei. Hierdoor zijn bedrijven financieel weerbaarder geworden en is de kans op faillissement afgenomen. Het grootste risico voor bedrijven om nu failliet te gaan is structureel van aard, zoals veranderend consumentengedrag of voortgaande digitalisering.

Aantal faillissementen stabiliseert

In de eerste vijf maanden van 2019 zijn er 1.580 bedrijven failliet gegaan, één procent meer ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder (1.560). De ontwikkeling van het aantal faillissementen is vanaf de tweede helft van 2017 t/m mei 2019 op maandbasis vrij stabiel.

Meer bouwbedrijven failliet

Hoewel het totaal aantal faillissementen al enige tijd vrij stabiel is, zijn er op sectorniveau grote verschillen. Zo nam het aantal faillissementen in de bouw over de eerste vijf maanden van 2019 met 14% het meest toe ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het zijn voornamelijk bedrijven in de gespecialiseerde bouw (loodgieters, installateurs) die failliet zijn gegaan. Niettemin blijft het aantal bedrijven dat in de bouw failliet gaat op een laag niveau ondanks dat het aantal bouwbedrijven in de afgelopen jaren flink is gegroeid.

Toonaangevende retailers failliet

Ondanks het failliet van straatbepalende winkelketens als Coolcat, Intertoys en Op=Op Voordeelshop eerder dit jaar, lag het aantal faillissementen in de detailhandel tot eind mei 5% lager ten opzichte van dezelfde periode in 2018. In de industrie daalde het aantal faillissementen zelfs met 19%. De sector heeft een aantal jaren van solide groei achter de rug, waarbij zowel de productie als werkgelegenheid zijn toegenomen. De kans op faillissement is hierdoor afgenomen.

Geen verdere daling faillissementen

Voor 2019 verwacht het ING Economisch Bureau dat het aantal faillissementen rond hetzelfde niveau als 2018 uitkomt. In de afgelopen jaren werd de daling met name gerealiseerd dankzij sterke economische groeipercentages boven de 2%. Voor dit jaar wordt een economische groei verwacht van 1,8%, wat lager is dan voorgaande jaren. Dit betekent dat er geen sterke conjuncturele stimulans meer is om het aantal faillissementen nog verder te laten dalen.

Voldoende vet op de botten

Tegelijkertijd zijn er een aantal risico’s die in verschillende sectoren voor onzekerheid zorgen. Denk aan de nog altijd op handen zijnde brexit, het protectionistische handelsbeleid van de VS en de krappe arbeidsmarkt in Nederland. Deze risico’s zorgen voor een daling van het ondernemersvertrouwen sinds begin 2018. Niettemin ligt het vertrouwen echter nog altijd op een hoog niveau. Bovendien hebben veel bedrijven in de afgelopen jaren weer enige financiële reserves opgebouwd, waardoor ze bij eventuele tegenslag een buffer hebben om deze op te vangen. Dit geldt met name voor de al wat oudere bedrijven. Jongere bedrijven, waar onder starters, ontbreekt het vaak nog aan voldoende vet op de botten en zijn daardoor kwetsbaarder.

Verouderde verdienmodellen overboord

Het grootste risico voor ‘oudere’ bedrijven om failliet te gaan is vooral structureel van aard. Veel van de huidige faillissementen zijn te wijten aan:

1. Een product, dienst of verdienmodel dat niet langer relevant is;
2. Het niet of te laat inspelen op veranderend consumentengedrag;
3. De komst van nieuwe concurrenten als gevolg van technologische ontwikkelingen.

Tijdig inspelen op nieuwe ontwikkelingen

Zo reageerde Intertoys te laat op de sterke concurrentie van online aanbieders en discounters als Lidl, Action en het Kruidvat. Drukkerij Roto Smeets ging failliet doordat het te lang sterk afhankelijk bleef van print, wat een krimpende industrie was door de toegenomen digitalisering. Deze voorbeelden tonen aan hoe belangrijk het is voor bedrijven om tijdig in te spelen op deze ontwikkelingen om zodoende ook op de langere termijn levensvatbaar te blijven.

Bron: ING