De afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten roept binnen Europa toenemende zorgen op. Steeds meer organisaties realiseren zich dat digitale soevereiniteit verder gaat dan alleen datalokatie. Het draait om zeggenschap, toegang en technologische onafhankelijkheid. De roep om controle over de digitale infrastructuur groeit – niet alleen uit veiligheidsoverwegingen, maar ook vanwege geopolitieke ontwikkelingen.
Nieuwe risico’s maken digitale autonomie urgenter
De roep om technologische onafhankelijkheid wordt versterkt door recente geopolitieke spanningen. Wetgeving zoals de Amerikaanse Cloud Act – die overheden in de VS onder bepaalde voorwaarden toegang geeft tot gegevens van Amerikaanse bedrijven, ook buiten de VS opgeslagen – versterkt de afhankelijkheidspositie van Europese organisaties. Daarmee is digitale soevereiniteit een strategisch thema geworden in de bestuurskamers van grote bedrijven.
Soevereiniteit draait om controle, niet alleen om locatie
Digitale soevereiniteit kent meerdere dimensies. Naast de locatie van dataopslag (data sovereignty), is ook van belang wie er feitelijk controle heeft over systemen (operational sovereignty) en in welke mate organisaties afhankelijk zijn van buitenlandse technologie (software sovereignty). Europese bedrijven die hun data in Frankfurt of Dublin opslaan, maar gebruikmaken van Amerikaanse providers, zijn alsnog onderworpen aan buitenlandse juridische claims. De illusie van controle door locatie wordt hiermee doorgeprikt.
Wetenschappelijke instellingen nemen voorzorgsmaatregelen
Ook binnen de wetenschap groeit het besef dat datatoegang onder druk kan komen te staan. Onderzoekers slaan steeds vaker datasets lokaal op uit vrees voor toekomstige beperkingen vanuit Amerikaanse platformen. Dit toont aan hoezeer het vertrouwen in vrije toegang tot data afneemt – een kernprincipe van digitale autonomie.
Stap voor stap richting Europese alternatieven
De overstap naar volledig Europese cloudoplossingen is complex, zeker binnen bestaande IT-omgevingen. Toch ontstaan er alternatieven, zoals het Europese Gaia-X-initiatief, Stackit, OVHCloud en specifieke oplossingen van Microsoft gericht op soevereiniteit. Volledige migratie is vaak niet direct haalbaar. Daarom is segmentatie een waardevolle tussenstap: gevoelige data onderbrengen bij Europese providers, terwijl minder kritieke gegevens in een publieke cloud kunnen blijven.
Wet- en regelgeving vergroot de urgentie
Nieuwe Europese wetgeving, zoals de EU Data Act en de NIS2-richtlijn, verplicht organisaties expliciet na te denken over hun digitale weerbaarheid en datalocatie. Deze eisen zorgen ervoor dat digitale soevereiniteit niet alleen een strategische, maar ook een compliance-kwestie wordt. Organisaties moeten kunnen aantonen dat ze grip hebben op hun digitale infrastructuur en gegevensstromen.
Vertrouwen en reputatie als onderscheidende factoren
In sectoren als finance, zorg en overheid speelt vertrouwen een cruciale rol. Organisaties die kunnen aantonen dat klantdata binnen Europa wordt opgeslagen én beheerd onder Europese wetgeving, onderscheiden zich in betrouwbaarheid. Digitale autonomie draagt dus direct bij aan reputatieversterking.
Van IT-beslissing naar strategisch beleid
Digitale soevereiniteit ontwikkelt zich van een technisch vraagstuk tot een volwaardig onderdeel van risicomanagement en strategische planning. Organisaties willen voorbereid zijn op verstoringen: van cyberaanvallen tot natuurrampen. Digitale infrastructuur moet flexibel en weerbaar zijn. Bestuurders kijken daarom steeds nadrukkelijker naar controlemechanismen, geografische afhankelijkheden en ethische implicaties van technologiegebruik.
Van bewustwording naar actie
Hoewel Europese alternatieven zich nog ontwikkelen, is wachten geen optie. Organisaties kunnen vandaag al starten met het in kaart brengen van hun datalandschap. Prioriteren welke gegevens strategisch of gevoelig zijn, helpt om gericht over te stappen naar soevereine oplossingen. Multicloud- en hybride-oplossingen bieden flexibiliteit zonder concessies aan veiligheid en autonomie.
Cloudtransitie en weerbaarheid hand in hand
Digitale transformatie en cloudmigratie vragen om een evenwichtige benadering van innovatie en risicobeheersing. Technologieconsultants richten zich op strategie en implementatie, terwijl cybersecurityspecialisten zorgen voor veerkrachtige digitale ecosystemen. Denk daarbij aan preventieve maatregelen, detectie van dreigingen en effectieve respons op incidenten. Zo wordt cloud sovereignty een integraal onderdeel van duurzaam digitaal beleid.
Bron: PwC
