Volgens een recente analyse van ABN AMRO staat de Nederlandse transport- en logistieksector onder toenemende druk. Handelsspanningen, stijgende kosten en strengere regelgeving zorgen voor onzekerheid in de markt. Volumes fluctueren, ketens veranderen en investeringen worden uitgesteld. Toch zijn er ook kansen, vooral voor bedrijven die wendbaar blijven en vooruit durven kijken. De bank benadrukt dat de combinatie van kennis, netwerk en flexibiliteit cruciaal is om in dit uitdagende speelveld overeind te blijven.
Een sector van economisch gewicht
De logistieke sector is van groot belang voor de Nederlandse economie. Volgens de Topsector Logistiek draagt transport en logistiek direct zo’n 8 tot 9% bij aan het bruto binnenlands product, en indirect zelfs tot 14% als ook logistieke functies binnen industrie en e-commerce worden meegerekend. Door de combinatie van geopolitieke spanningen, digitalisering, verduurzaming en schaalvergroting verandert het landschap echter sneller dan ooit. Ondernemingen die hun strategie tijdig aanpassen aan deze verschuivingen, vergroten hun overlevingskans en concurrentiekracht.
Schommelingen in goederenstromen
Internationale handelsoorlogen en politieke besluiten hebben de afgelopen jaren geleid tot pieken en dalen in de goederenstromen. Bedrijven legden voorraden aan om hogere importtarieven te omzeilen, wat tijdelijk voor overvolle havens en extra luchtvrachtverkeer zorgde. Toen die voorraden later werden afgebouwd, zakten volumes juist weg. De impact verschilt sterk per marktsegment: de retail- en foodlogistiek bleven redelijk stabiel, terwijl bouw- en industrietransport juist sterk reageerden op vergunningenbeleid en exportschommelingen.
Structurele kostenstijgingen drukken marges
De sector kampt met stijgende loonkosten, hogere brandstofprijzen en nieuwe heffingen. Vanaf 2026 wordt een vrachtwagenheffing ingevoerd, gevolgd door ETS-2 in 2027, waarmee CO₂-uitstoot een prijs krijgt. Deze stapeling van kosten maakt het moeilijk om marges op peil te houden. Niet alle bedrijven kunnen prijsverhogingen volledig doorberekenen aan klanten, waardoor de druk op de winstgevendheid toeneemt. Voor creditmanagers is dit een belangrijk aandachtspunt bij de toekomstige beoordeling van krediet- en contractrisico’s.
Strategisch sturen op rendement
In deze dynamische markt onderscheidt de top zich door focus en strategie. Bedrijven die duidelijke keuzes maken in marktsegmenten en klantenportefeuilles, blijken beter bestand tegen schommelingen. Zij investeren gericht in capaciteit, digitalisering en samenwerking met betrouwbare partners. Wendbaarheid betekent niet alleen operationele flexibiliteit, maar ook het vermogen om strategisch te anticiperen op veranderingen in de keten.
Consolidatie en schaalvergroting
De druk op marges en de noodzaak tot forse investeringen versnellen de consolidatie in de logistiek. Fusies, overnames en toetreding van buitenlandse spelers hebben het speelveld fundamenteel veranderd. Het aantal middelgrote logistieke ondernemingen zal de komende jaren vermoedelijk verder dalen. Tegelijkertijd blijft er behoefte aan kleinere, flexibele dienstverleners die pieken in de vraag kunnen opvangen. Ook binnen de binnenvaart ontstaan coöperaties en samenwerkingsverbanden om investeringen in verduurzaming en digitalisering haalbaar te maken.
Digitalisering en AI als productiviteitshefboom
Digitale technologie speelt een steeds grotere rol in de efficiëntie van logistieke processen. Kunstmatige intelligentie maakt geavanceerde routeplanning, vraagvoorspelling en voorraadoptimalisatie mogelijk. Onderzoek toont aan dat bedrijven die AI grootschalig toepassen tot 15% kostenbesparing kunnen realiseren. Ook toepassingen met drones, robots en data-analyse in warehouses verhogen de productiviteit en verminderen fouten. Voor veel bedrijven ligt hier een kans om marges te beschermen en cashflow te verbeteren, mits investeringen worden gekoppeld aan een duidelijke strategische doelstelling.
Duurzaamheid als strategisch uitgangspunt
De overgang naar duurzame transportoplossingen is onomkeerbaar. Elektrische vrachtwagens, biobrandstoffen en waterstofschepen winnen terrein, terwijl zero-emissiezones in steden de druk opvoeren om te vergroenen. Opdrachtgevers stellen bovendien steeds hogere eisen aan CO₂-reductie en rapportage. Bedrijven die nu investeren in verduurzaming, bouwen aan hun toekomstbestendigheid en versterken hun concurrentiepositie. Duurzaamheid is daarmee niet langer alleen een maatschappelijke plicht, maar ook een financieel strategisch instrument.
Nieuwe kansen in defensie en infrastructuur
Naast uitdagingen ontstaan er ook nieuwe marktkansen. Europese investeringen in defensie en infrastructuur zorgen voor groeiende logistieke stromen, waarbij Nederland door zijn ligging en havenfaciliteiten een sleutelpositie inneemt. De haven van Rotterdam is inmiddels aangewezen als belangrijke overslaglocatie voor militair transport. Dit biedt mogelijkheden voor bedrijven die beschikken over de juiste certificeringen, beveiligingsmaatregelen en operationele wendbaarheid.
Mens en technologie in balans
Hoewel technologie veel kan automatiseren, blijft menselijk vakmanschap onmisbaar. Het succes van digitalisering hangt af van goed opgeleide medewerkers die met nieuwe systemen kunnen werken. Scholing, samenwerking en het aantrekken van jong talent worden cruciale factoren voor continuïteit. Bedrijven die investeren in kennisontwikkeling, bouwen niet alleen aan innovatiekracht, maar ook aan financiële stabiliteit.
Financiële implicaties voor creditmanagement
De ontwikkelingen in de logistiek hebben directe gevolgen voor credit managers die actief zijn in deze keten. Toenemende kosten, veranderende marktdynamiek en de noodzaak tot digitalisering beïnvloeden de liquiditeit, solvabiliteit en betaalgedrag van logistieke bedrijven, leveranciers en klanten. Tegelijk ontstaan er nieuwe kansen door efficiencywinst, schaalvergroting en duurzame investeringen.
Credit managers doen er goed aan om deze trends te vertalen naar actuele risicoprofielen, contractvoorwaarden en betalingsafspraken. Vooral de mate waarin logistieke dienstverleners prijsstijgingen kunnen doorberekenen en hun werkkapitaal kunnen beheren, bepaalt hun kredietwaardigheid. Bedrijven die kostenbeheersing, innovatie en duurzaamheid weten te combineren, behouden niet alleen hun concurrentiepositie, maar versterken ook hun financiële stabiliteit binnen de keten.
Bron: ABN AMRO
