De wereldhandel bevindt zich in een fase van fundamentele verandering. Invoerrechten, duurzaamheidseisen en geopolitieke spanningen maken internationale handel complexer dan ooit. Bedrijven die die complexiteit weten te doorgronden en hun processen daar slim op aanpassen, kunnen verstoringen in de supplychain voorkomen, compliance waarborgen en hun concurrentiepositie versterken.
Globalisering op een kantelpunt
Jarenlang namen invoerrechten wereldwijd af, maar die trend is gekeerd. Door de stijgende handelskosten, met name vanuit de Verenigde Staten, en het verschuiven van het moment waarop tarieven worden vastgesteld, is handel weer een strategisch risicogebied geworden. Pas bij de douane wordt tegenwoordig definitief bepaald welke invoerrechten verschuldigd zijn, wat de voorspelbaarheid voor bedrijven verkleint.
Daarnaast zorgen nieuwe duurzaamheidswetgevingen in Europa en de VS voor extra complexiteit. Deze regels verplichten bedrijven om uitgebreide data te verzamelen over toeleveringsketens en naleving van milieunormen te bewaken. Niet-naleving kan leiden tot vertragingen, boetes of zelfs het stilvallen van handelsstromen.
Samenwerking met het World Economic Forum
PwC werkte samen met het World Economic Forum (WEF) aan de whitepaper Trade Compliance for Leadership: Navigating a Shifting Global Landscape. Het onderzoek, gebaseerd op inzichten van internationale bedrijven en PwC’s wereldwijde netwerk van douane-experts, laat zien hoe groot de financiële impact van handelsregels inmiddels is geworden. De publicatie biedt concrete richtlijnen om handelsfuncties veerkrachtiger en toekomstbestendiger te maken.
Strategische positionering van handelsmanagement
Een belangrijke aanbeveling uit het onderzoek is om internationaal handelsmanagement opnieuw een centrale plaats te geven binnen de organisatie. Veel bedrijven hebben hun douaneafdeling in de loop der jaren afgeslankt of geïntegreerd in logistiek of operations, waardoor problemen vaak pas zichtbaar worden wanneer goederen al onderweg zijn.
Een gebrek aan overzicht kan directe financiële gevolgen hebben. Een onderdeel dat buiten Europa tien procent goedkoper lijkt, kan door onvoorziene invoerrechten twintig procent duurder uitvallen. Ook kunnen producten die niet voldoen aan EU-regels voor grondstoffen – bijvoorbeeld plastics of hout – volledig worden geweigerd bij de grens. Door handels- en compliancefuncties in een vroeg stadium te betrekken bij strategische beslissingen, kunnen bedrijven zulke kosten en vertragingen voorkomen.
Technologie als versneller
Digitale transformatie biedt nieuwe mogelijkheden om handelsprocessen efficiënter en transparanter te maken. Veel organisaties werken nog met gefragmenteerde systemen en inconsistente data, waardoor het overzicht ontbreekt. Door het automatiseren van terugkerende taken, het centraliseren van gegevens en de inzet van AI-ondersteunde tools kan trade management sneller en proactiever optreden.
AI helpt bovendien bij het analyseren van complexe douanegegevens, het monitoren van handelsstromen en het tijdig signaleren van risico’s. Zo kunnen financiële teams realtime beoordelen wat de impact is van veranderende tarieven, sancties of duurzaamheidsvereisten op cashflow en winstgevendheid.
Effectiviteit boven efficiëntie
In gesprekken met internationale bedrijven signaleert PwC dat organisaties vaak aarzelen om te investeren in een strategische benadering van de douanefunctie. De baten lijken op korte termijn moeilijk meetbaar. Toch pleit PwC ervoor om niet langer uitsluitend op efficiëntie te sturen, maar effectiviteit centraal te stellen.
Een goed ingericht handelsmanagementproces kost mogelijk meer, maar levert substantiële voordelen op bij geopolitieke of regelgevende schommelingen. Door actuele data en inzicht te koppelen aan besluitvorming kan een organisatie sneller inspelen op veranderingen in regelgeving, supplychains of groepsstructuren. Daarmee worden financiële verrassingen voorkomen en blijft de organisatie wendbaar bij internationale verstoringen.
Geopolitical Impact Assessment (GIA)
PwC ontwikkelde de Geopolitical Impact Assessment (GIA) om bedrijven te helpen de invloed van geopolitieke ontwikkelingen op hun organisatie in kaart te brengen. Het instrument analyseert risico’s die samenhangen met handelsregels, tarieven, personeelsmobiliteit, cyberveiligheid en technologie. Op basis van deze inzichten kunnen ondernemingen bepalen welke maatregelen prioriteit hebben om hun weerbaarheid te vergroten en compliance te waarborgen.
Relevantie voor credit management
Voor credit management professionals biedt de toegenomen complexiteit in internationale handel nieuwe aandachtspunten op het gebied van cashflow, risico en compliance. Veranderende invoerrechten, strengere duurzaamheidsregels en vertragingen in de supplychain kunnen leiden tot langere betalingstermijnen en hogere liquiditeitsdruk. Bedrijven die afhankelijk zijn van import of export moeten rekening houden met fluctuerende kosten en administratieve vertragingen bij grensoverschrijdende transacties.
Een proactieve samenwerking tussen finance, logistiek en credit management is essentieel om de toenemende risico’s tijdig te ondervangen. Door handelsdata te koppelen aan kredietinformatie en betalingsgedrag kunnen organisaties hun werkkapitaal beter beheren en voorraden effectiever financieren. Daarnaast vraagt de groeiende rol van regelgeving om meer aandacht voor contractbeheer en naleving, zodat onverwachte sancties of douanekosten niet uitmonden in financiële verliezen of betalingsachterstanden.
Download PwC rapport: Trade Compliance for Leadership
Bron: PwC
