“De rol van de credit manager is in de afgelopen 20 jaar sterk verbreed en verdiept, met een verschuiving van routinetaken naar analyse en advies”, constateert Tom Kaars Sijpesteijn, algemeen directeur van kredietverzekeraar Atradius Nederland. Welke ontwikkelingen hebben het credit management in de afgelopen decennia gevormd? En wat brengt de toekomst?
Door de geschiedenis heen hebben handelaren en geldschieters methoden moeten vinden om risico’s te beoordelen en betalingen te innen. Wat dat betreft verschilt de moderne credit manager niet van zijn tegenhanger van tien, honderd of zelfs duizend jaar geleden.
Maar daarmee houden de overeenkomsten ook op. Het vak heeft in de afgelopen decennia een enorme gedaanteverwisseling ondergaan, zeker in de afgelopen twintig jaar. Tom Kaars Sijpesteijn, algemeen directeur van kredietverzekeraar Atradius Nederland, spreekt zelfs van een ’transformatie van het vak credit management’.
Megatrends
Die transformatie hangt nauw samen met enkele megatrends.
Om te beginnen de internationalisering die in de jaren negentig vaart kreeg, door uiteenlopende ontwikkelingen als de steeds verdergaande Europese eenwording, de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie en het wegvallen van allerlei handelsbarrières. Dit betekende dat de risico’s die bedrijven liepen ook steeds vaker een internationale dimensie kregen – en dat de credit manager meer oog moest krijgen voor die risico’s.
De financiële crisis van 2008 deed hier nog een schep bovenop. “Veel bedrijven realiseerden zich dat ze onvoldoende inzicht hadden in wie hun handelspartners werkelijk waren en wat hun werkelijke financiële gezondheid was. Dit creëerde een urgente behoefte aan beter risicobeheer”, zegt Kaars Sijpesteijn. “Het vak van credit manager onderging een snelle professionalisering. De verantwoordelijkheden van de credit manager verbreedden en verdiepten zich van betalingsmonitoring naar vroegtijdige risicosignalering en proactief werkkapitaalbeheer. De sterk operationeel ingestelde ‘waakhond die achter de centjes aanzat’ evolueerde naar een strategisch ingestelde financieel analist en adviseur.”
Een tweede trend is natuurlijk de automatisering en digitalisering, die zeker sinds de opkomst van het internet in het bedrijfsleven voet aan de grond hebben gekregen. Niet alleen gaf de digitalisering de internationalisering een extra zet in de rug, ze leidde binnen bedrijven tot vergaande aanpassingen van processen.
Ook van financiële processen. Denk alleen al aan de automatisering van allerlei activiteiten rondom het cashmanagement. Voor de digitaliseringsgolf verdronk menige credit manager zowat in de papieren dossiers, en was het handmatig bijhouden van uitstaande facturen een aanzienlijk onderdeel van zijn dagelijkse werkzaamheden. De komst van systemen waarin debiteureninformatie digitaal kon worden opgeslagen en geraadpleegd, betekende een grote verandering. Om ‘alerts’ te versturen als een debiteur te lang aarzelt met betalen, bijvoorbeeld, om de registratie en analyse van disputen met debiteuren te automatiseren, om binnenkomende betalingen te verwerken.
Kortom: veel van de routinematige activiteiten van de credit manager van rond de eeuwwisseling zijn nu geautomatiseerd, zegt Kaars Sijpesteijn. “Waardoor er ruimte is ontstaan voor de credit manager om die strategische rol die van hem wordt verlangd goed in te vullen.” Ondersteund door de voortgaande digitalisering: een beetje credit manager kan met één druk op de knop bijvoorbeeld zien wat de exposure is bij bepaalde risicolanden. Het liefste ‘in real time’.
Blijvende behoefte aan strategisch adviseur
In de jaren na de kredietcrisis is menige credit manager alleen maar verder opgeschoven richting strategisch adviseur. Mede dankzij de coronacrisis, die het belang onderstreepte van een uitgekiend werkkapitaalbeheer en een verfijnd risicomanagement. En van beantwoording van vragen als ‘Hebben we genoeg geld in huis als de crisis nog veel langer voortduurt?’, ‘Kan een afnemer door onverwachte gebeurtenissen in de problemen komen?’ ‘En zijn die problemen zo groot dat ze tot wanbetaling kunnen leiden?’
Ontwikkelingen zoals de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) wijzen in dezelfde richting: “Je hebt iemand nodig die de juiste vragen kan stellen aan AI. En die de ‘output’ van AI op waarde kan schatten. AI kan bijvoorbeeld veel werk uit handen nemen als het gaat om de inschatting van debiteurenrisico’s. Maar niet zonder inbreng van een deskundige, zoals een goede credit manager.”
De komende jaren zullen bedrijven alleen maar vaker een beroep doen op de strategische, adviserende kwaliteiten van hun credit managers, verwacht Kaars Sijpesteijn. “Alleen al vanwege de vele geopolitieke onzekerheden, met de dreigende handelsoorlogen, die allerlei risico’s opleveren waar bedrijven mee moeten zien om te gaan. Veel credit managers zullen worden gevraagd om mee te denken over allerlei strategische vraagstukken. Bijvoorbeeld of een koersverandering nodig is om nog meer zaken te doen binnen Europa of Aziatische markten, of over hoe ze allerlei langetermijnrisico’s inschatten, gezien de verwachting dat allerlei onzekerheden in de wereld nog jaren zullen aanhouden. ”
Misschien zijn sommige van dit soort risico’s van tijdelijke aard. Maar andere zijn dat zeker niet. Kaars Sijpesteijn wijst op de gevaren die bedrijven in het handelsverkeer lopen door allerlei wetgeving op ESG-gebied. Wat bijvoorbeeld als een afnemer opeens in diskrediet komt omdat het mensenrechten schendt, en daardoor in financiële problemen komt? Met dit soort vragen zullen veel credit managers zich ook de komende jaren geconfronteerd zien.
Kredietverzekeraar als partner
Meer verantwoordelijkheden voor de credit manager dus. Het roept de vraag op of er niet erg veel wordt gevraagd van de credit manager. Niet per se. Niet als hij goede, deskundige ondersteuning heeft van een kredietverzekeraar als Atradius, zegt Kaars Sijpesteijn. “Ik geef direct toe dat ik hiermee een verkooppraatje houd, maar dit is mijn stellige overtuiging.”
De geschiedenis van Atradius ondersteunt zijn stelling. Atradius is bijzonder deskundig als het gaat om inzichten in de risico’s die internationaal zaken doen opleveren.
Atradius heeft in Nederland welgeteld 100 jaar ervaring met het beoordelen en afdekken van kredietrisico’s. Rechtsvoorganger De Nederlandse Credietverzekering Maatschappij (NCM) – ontstaan in 1925 – was de eerste Nederlandse kredietverzekeraar, opgericht in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog om de bedrijvigheid in Nederland te stimuleren.
NCM en zusterbedrijf Gerling, samengevoegd tot wat in 2004 Atradius zou gaan heten, waren de eerste kredietverzekeraars ter wereld die inspeelden op de internationalisatie die vanaf de jaren negentig zo’n hoge vlucht zou nemen: “Tot die tijd waren kredietverzekeraars alleen actief in hun eigen land, voornamelijk gericht op exportverzekeringen. Wij kochten als eersten bedrijven in het buitenland, waaronder de Engelse verzekeraar ECCD in Cardiff en bedrijven in Scandinavië, en gingen een joint venture aan in Amerika.”
Dat niet alleen: “Deze internationalisering ging bovendien gepaard met de ontwikkeling van een centraal computersysteem waarin alle debiteureninformatie werd opgeslagen – een systeem dat nog steeds de basis vormt voor onze huidige activiteiten. Dit gaf Atradius een voorsprong op het gebied van internationale dienstverlening, omdat het dezelfde beoordelingen en beslissingen kon waarborgen vanuit elke locatie.” Na de fusie met de Spaanse verzekeraar Crédito y Caución in 2008, heeft Atradius nu ongeveer 160 kantoren in meer dan 50 landen. Deze wereldwijde aanwezigheid heeft Atradius tot een belangrijke speler gemaakt in de internationale kredietverzekering, die kan bogen op gestandaardiseerde informatiesystemen.
Nieuw samenwerkingsmodel
Een belangrijke speler én een goede partner van de credit manager, zegt Kaars Sijpesteijn. “En die partnerrol wordt steeds belangrijker. Voor de financiële crisis van 2008 namen kredietverzekeraars vaker eenzijdige beslissingen – wel of geen verzekering – en stelden klanten weinig vragen over de achterliggende redenen. De crisis met de plotselinge toename van onzekerheden vormde voor ons een keerpunt. Vanaf 2008 zijn we veel nauwer met onze klanten gaan samenwerken.
De unieke kennis die klanten hebben over hun producten en van afnemers combineren we nu met onze diepgaande risico-inschattingen. Onze aanpak is transparanter geworden – met uitgebreide uitleg over beslissingen – en heeft niet alleen tot betere samenwerking geleid maar ook tot betere uitkomsten voor alle partijen.”
Kaars Sijpesteijn verwacht dat met een verdere opkomst van AI de samenwerking nog hechter zal worden. De risico’s zijn toegenomen, maar mede dankzij AI de mogelijkheden om ze in te schatten ook, bijvoorbeeld door ‘real time’ informatie tegenover een jaarlijkse update op basis van een jaarverslag. Net als de automatiseringsslag eerder, maakt AI tijd vrij voor credit managers om een meer strategische rol te spelen. Van hen wordt een gezonde dosis nieuwsgierigheid en analytisch vermogen verwacht om meer in een adviseursrol hun functie uit te oefenen. “Dus ook hier geldt: hoewel technologie een steeds grotere rol speelt, blijft de menselijke factor – ons vermogen om samen te werken, inzicht en oordeelsvermogen – van onschatbare waarde. Sterker nog: menselijke inbreng is wat bedrijven van elkaar onderscheidt, en dat is wat ze succesvol maakt. Ook als het gaat om credit management.”
Bron: Credit Expo
Atradius Nederland is Platinum Partner van Credit Expo 2025 op donderdag 6 november in Congrescentrum 1931 in ‘s-Hertogenbosch. Wil je meer weten over dienstverlening van Atradius? Bezoek dan standnummer 4. Klik hier om je alvast aan te melden voor een gratis bezoek aan Credit Expo 2025.
