Vorig jaar is het IBO (Interdepartementaal beleidsonderzoek) rapport problematische schulden gepubliceerd. In dit zeer gedetailleerde document is een analyse beschreven van de zichtbare knelpunten in de schuldenketen en één samenhangend basispakket aan maatregelen. Door inzet van deze maatregelen is de verwachting dat het aantal inwoners met problematische schulden zal dalen, en daarmee ook de maatschappelijke kosten die hiermee gaan gepaard.
De in het IBO rapport vermelde maatregelen zullen ook vergaande gevolgen hebben voor de rol van de gerechtsdeurwaarder. In dit interview spreek ik met José Olde Olthof, CEO bij Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders, over dit IBO rapport en welke impact de voorgestelde maatregelen hebben op de (toekomstige) rol en het verdienmodel van de gerechtsdeurwaarder.
Je hebt een veelzijdige (internationale) carrière gehad, zowel in finance als in (algemeen) management. Wat was voor jou de belangrijkste reden of uitdaging om als CEO van Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders aan de slag te gaan?
José: “Ja, dat is een goede vraag. De afgelopen zes jaar heb ik voornamelijk gewerkt in interim executive functies binnen de wijnwereld, waarbij ik organisaties in transitie heb begeleid. In die sector speelt duurzaamheid van nature een grote rol. Denk hierbij bijvoorbeeld aan klimaatverandering en het verduurzamen van je supply chain. Toch merkte ik dat je, wanneer je niet volledig zelf aan het stuur zit, je vaak moet voegen naar bedrijfsdoelen die niet altijd één-op-één in lijn liggen met je persoonlijke overtuigingen.
Tijdens mijn MBA-studie werd dat inzicht verder versterkt. Ik realiseerde me dat duurzaamheid, ongeacht de sector waarin je opereert, uiteindelijk altijd zijn waarde bewijst. Niet alleen in de traditionele financiële maatstaven, zoals EBITDA, maar juist ook in bredere componenten die minstens zo bepalend zijn voor toekomstig succes. Denk bijvoorbeeld aan reputatie en merkwaarde, de tevredenheid en loyaliteit van klanten, betrokken en gemotiveerde medewerkers en de kwaliteit van samenwerkingen in de keten.
De reden dat ik het avontuur bij Bosveld ben aangegaan, heeft eigenlijk twee kanten. Enerzijds werd ik besmet door het enthousiasme en ondernemersgeest van aandeelhouder Ben van Zanten en zijn intrinsieke motivatie om Bosveld verder te laten groeien. Ik ben dankbaar dat ik in dat vertrouwen het stuur van hem heb mogen overnemen. Anderzijds verdiepte ik mij in de toekomst van de deurwaarders- en incassobranche. Na het lezen van het rapport ‘Schulden klein houden en perspectief bieden’ (Jungmann & Moerman, 2023) wist ik zeker dat het landschap, en daarmee het speelveld, te zijner tijd ingrijpend zou veranderen en dat ook hier duurzaamheid, of specifieker: het aanbieden van een duurzame oplossing voor mensen met schulden, centraal zou komen te staan. Mijn ervaring is dat verandering altijd weer mooie nieuwe perspectieven biedt en dit keer zit ik zelf aan het stuur om daar richting aan te (mogen) geven.”
Wat zijn tot nu toe jouw ervaringen, ook met de incassosector in het algemeen?
José: ”Die zijn uitermate divers. Ik heb inmiddels met veel interessante personen uit de branche gesproken en ik ben positief verrast over de vriendelijkheid en openheid waarmee ik werd ontvangen. Tegelijk zie ik ook duidelijke verschillen: grotere kantoren hebben vaak een meer uitgesproken strategie en middelen om te investeren in innovatie en digitalisering, terwijl kleinere kantoren juist eerder wendbaarder zijn en dichter bij hun klanten staan. Dat contrast maakt de branche veelzijdig en zorgt ervoor dat er ruimte is voor iedereen. Het valt mij echter ook op dat de ontwikkeling binnen de sector vaak traag verloopt. Besluitvorming kost veel tijd en de daadkracht om fundamentele veranderingen door te voeren komt niet altijd goed uit de verf, mede doordat de zakelijke benadering vaak ontbreekt. Tegelijkertijd is de maatschappelijke urgentie groot en die vraagt om beweging. Juist in dat spanningsveld ligt ook een kans, ik geloof er heilig in dat door meer verbinding en samenwerking in de keten we veel sneller stappen vooruit kunnen zetten. “
In 2024 is het IBO rapport problematische schulden gepubliceerd. Daarin staan ook tal van maatregelen en/of richtlijnen voor gerechtsdeurwaarders vermeld. Kun je in het kort uitleggen wat dit rapport betekent voor de incassosector en deurwaarderij in het algemeen en voor Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders in het bijzonder?
José: “Het IBO-rapport markeert wat mij betreft een kantelpunt voor de incassosector en de deurwaarderij. Het rapport laat haarscherp zien dat het oude model, waarin vooral werd gestuurd op escalatie in plaats van de-escalatie, zijn houdbaarheidsdatum heeft bereikt. Het rapport benadrukt het belang van vroegsignalering, lagere kosten voor mensen met schulden en betere samenwerking tussen ketenpartners. Dat vraagt om een veel meer maatschappelijk verantwoorde invulling van de rol van de gerechtsdeurwaarder. Maar tegelijkertijd vind ik het van groot belang dat de positie en legitimiteit van de gerechtsdeurwaarder stevig verankerd blijven. Als onafhankelijke en onpartijdige schakel binnen ons rechtsbestel vervult de deurwaarder een unieke rol. In de toekomst zal die rol ongetwijfeld veranderen en zich verbreden, met meer nadruk op preventie en samenwerking, maar de kern blijft even essentieel: het waarborgen van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid.
Voor de sector betekent dit dat we niet alleen onze werkwijze moeten aanpassen, maar ook ons verdienmodel. De traditionele prikkel om pas te verdienen als kosten oplopen, werkt contraproductief in een systeem dat juist schulden klein wil houden. Er zal dus meer nadruk (moeten) komen op het voorkomen van schulden en een mensgerichte benadering in het minnelijke traject en minder nadruk op het ‘klassieke’ incasseren, waarbij de gang naar de rechter sneller wordt gemaakt.
Voor Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders sluit dit rapport eigenlijk naadloos aan bij de koers die we al ingezet hadden. Wij geloven dat je alleen toekomstbestendig bent als je focus houdt op mens en maatschappij en verbinding zoekt met alle partijen in de keten. Het rapport bevestigt en versterkt ons in die visie en geeft ons extra energie om te laten zien dat je als deurwaarder niet alleen handhaaft, maar ook een wezenlijke bijdrage kan leveren aan het voorkomen en oplossen van problematische schulden. Maar tegelijkertijd moeten we ook reëel zijn: schulden zijn van alle tijden. Er zullen altijd situaties zijn waarin mensen niet kunnen betalen, maar ook gevallen waarin men eenvoudigweg niet wíl betalen. Een model dat volledig gericht is op het verlichten van schulden mag nooit uitlokken tot misbruik. Daarom geloof ik dat de komende jaren een verschuiving naar de voorkant van het proces onvermijdelijk is. Tegelijkertijd moet het gerechtelijke traject een stevig fundament moet blijven. Juist die balans is cruciaal om zowel recht te doen aan de positie van de schuldenaar en de schuldeiser.”
De gerechtsdeurwaarder heeft als uitvoerder van gerechtelijke vonnissen een belangrijke rol in ons rechtsbestel. Tegelijk is een duidelijke trend waarneembaar dat marktpartijen trachten te voorkomen dat niet-betalende klanten in het juridisch traject belanden, ook om zo hoge bijkomende kosten voor de klantdebiteur te vermijden. Wat is jouw eigen ervaring rondom dit onderwerp in gesprekken met klanten/opdrachtgevers en hoe vertaalt zich dat naar jullie werkzaamheden en het verdienmodel?
José: “Wij merken dat dit inderdaad steeds meer in opkomst is, maar het is zeker nog niet overal de norm. Bij grotere organisaties met duidelijke ESG-doelstellingen zien we dat er bewust wordt gestuurd op het voorkomen dat klanten in het juridische traject terechtkomen. Daar past een bredere verantwoordelijkheid bij, waarin men oog heeft voor zowel de financiële als de maatschappelijke impact van incasso. Dat heeft onmiskenbaar impact op ons verdienmodel.
Wat wij interessant vinden, is dat er steeds meer ruimte ontstaat voor alternatieve en creatievere manieren van incasseren. Denk aan interventies die eerder in het proces plaatsvinden of aan oplossingen waarin gedragsbeïnvloeding en gespreksvoering een grotere rol spelen Wij zien deze ontwikkeling vooral als een kans, want door mee te bewegen met de veranderende vraag kunnen we uiteindelijk onze positie versterken.”
Sociaal incasseren heeft in de afgelopen jaren fors aan terrein gewonnen en lijkt in de markt zowel door leveranciers als incassodienstverleners steeds meer te worden toegepast. Wat versta je zelf onder sociaal incasseren en hoe kijk je tegen deze ontwikkeling aan? Hoe wordt er in de dagelijkse werkzaamheden bij Bosveld invulling aan gegeven aan sociaal incasseren?
José: “Ik heb mij hier de afgelopen tijd goed in verdiept en ik zie dat wij als branche vaak geneigd zijn om bestaande diensten in een nieuw, zogenaamd groen jasje te steken om aan te sluiten bij de actualiteit. Maar sociaal incasseren gaat in mijn ogen veel verder dan cosmetische aanpassingen. Het vraagt om een houding die diep in het DNA van je organisatie verankerd zit. Voor mij betekent dat in de kern dat ieder mens met respect wordt benaderd. Pas wanneer dat principe écht onderdeel is van de cultuur, kun je sociaal incasseren geloofwaardig en effectief in praktijk brengen.
Om dat tastbaar te maken hebben wij het interne programma ‘Bosveld Sociaal Kompas’ gelanceerd. Daarmee willen we mensgericht incasseren blijvend verankeren bij zowel onze mensen als in onze processen. Ons doel is om in 2026, via een voor de incassobranche aangepaste VSME-standaard, vrijwillig te rapporteren over onze duurzaamheidsresultaten. Zo maken we niet alleen intern de balans op, maar laten we ook extern zien hoe wij sociaal incasseren concreet toepassen.
Wat ik zie, is dat wij het incassoproces vaak nodeloos complex of bijzonder presenteren, terwijl het in de kern neerkomt op enkele essentiële keuzes en we in de basis allemaal hetzelfde proces volgen. Het echte verschil zit in de toon en de benadering: laat je iemand verder wegzakken of help je hem of haar juist om weer grip te krijgen? En eigenlijk is er al heel veel kennis, ervaring en regelgeving beschikbaar om schulden kleiner te houden en mensen perspectief te bieden. Het IBO-rapport brengt dit goed samen en biedt overkoepelende maatregelen om dit in een samenhangend pakket aan maatregelen uiteindelijk ook te borgen in de uitvoering. Of dit ook daadwerkelijk haalbaar is zal nog moeten blijken. Voorlopig stelt het kabinet keuzes in het schuldenbeleid wederom uit. In mijn beleving is de uitdaging nu niet zozeer het bedenken van nóg meer nieuwe instrumenten, maar het daadwerkelijk toepassen en verankeren van wat er al ligt, zodat de praktijk echt verandert.”
Jullie nemen dit jaar als Platinum partner deel aan Credit Expo. Wat was voor jullie een reden om als partner deel te nemen? Kun je alvast een tipje van de sluier oplichten wat bezoekers dit jaar kunnen verwachten?
José: “Voor Bosveld is dit de eerste keer dat we ons op Credit Expo zo nadrukkelijk presenteren. Voor ons is het een inspirerende plek om de branche weer te ontmoeten, kennis te delen en onszelf te laten zien. Juist in een tijd waarin er veel in beweging is vinden we het belangrijk om het gesprek hierover aan te gaan.
Wij zien dat er in de politiek steeds vaker naar onze branche wordt gewezen, alsof wij de sleutel in handen hebben om de schuldenproblematiek op te lossen. Natuurlijk kunnen en moeten wij bijdragen, dat is onze verantwoordelijkheid. Maar het voelt ook enigszins onevenredig om de nadruk zo sterk op onze sector te leggen, terwijl de oorzaken van schulden vaak dieper in ons systeem zitten. Denk bijvoorbeeld aan kansenongelijkheid in het onderwijs of op de woningmarkt. En zolang er op beleidsniveau geen fundamentele keuzes worden gemaakt om deze ongelijkheid en bestaansonzekerheid aan te pakken, voelt het alsof wij pleisters aan het plakken zijn op een veel grotere wond.
Tijdens de Credit Expo willen we dat gesprek openen. In onze kennissessie en rondetafelsessie verkennen we samen met onder meer Sander Schimmelpenninck de ongemakkelijke waarheid over kansen(on)gelijkheid en schulden. Bezoekers kunnen dus rekenen op een eerlijke en prikkelende dialoog, waarin ruimte is voor verschillende perspectieven én de ambitie om samen verder te komen.”
Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders is Platinum Partner van Credit Expo 2025 op donderdag 6 november in Congrescentrum 1931 in ‘s-Hertogenbosch. Wil je meer weten over dienstverlening van Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders? Bezoek dan stand 8 of neem deel aan de rondetafelsessie (enkel op uitnodiging) en/of de presentatie van Bosveld Incasso en Gerechtsdeurwaarders. Klik hier om je aan te melden voor een gratis bezoek aan Credit Expo 2025.
