Steeds meer Nederlandse huishoudens raken in financiële problemen doordat zij toeslagen moeten terugbetalen. Dat blijkt uit een analyse op basis van recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Belastingdienst. Het aantal huishoudens met langdurige toeslagenschulden is sinds de coronaperiode bijna verdrievoudigd. Volgens een recent bericht van de NOS gaat het inmiddels om honderdduizenden gevallen waarbij grote bedragen moeten worden teruggevorderd.
Complex toeslagensysteem vergroot kans op fouten
Belastingdienst-Toeslagen ziet zich steeds vaker genoodzaakt aanzienlijke bedragen terug te vorderen omdat achteraf blijkt dat huishoudens te veel hebben ontvangen. In 2024 gebeurde dit ruim 650 000 keer. Volgens de dienst ligt de oorzaak vooral in de complexiteit van het huidige toeslagensysteem. Kleine administratieve fouten of vertraagde mutaties in inkomen of huur kunnen ertoe leiden dat burgers duizenden euro’s moeten terugbetalen.
Financiële stress versterkt schuldrisico
Onderzoek naar financieel gedrag laat zien dat mensen met geldzorgen vaker moeite hebben om overzicht te houden. Financiële stress leidt tot zogenoemde tunnelvisie, waardoor logisch plannen en tijdig handelen moeilijker wordt. Dat vergroot de kans op betalingsachterstanden en terugvorderingen, zeker bij huishoudens met beperkte financiële kennis of mentale druk. De maatschappelijke schade van deze problematiek is aanzienlijk: productiviteitsverlies, hogere zorgkosten en een toenemende schuldenlast.
Maatregelen om terugvorderingen te beperken
De overheid probeert het aantal toeslagenschulden terug te dringen met gerichte aanpassingen. Zo loopt een proef waarbij de kinderopvangtoeslag automatisch wordt verlaagd zodra ouders te veel ontvangen. Ook worden campagnes ingezet om burgers aan te sporen hun inkomen vaker te controleren. Daarnaast worden ervaringsdeskundigen betrokken bij de verbetering van communicatie en dienstverlening, om beter te begrijpen waar het in de praktijk misgaat.
Politieke discussie over toekomst toeslagenstelsel
In Den Haag groeit de druk om het huidige stelsel fundamenteel te herzien. Verschillende politieke partijen pleiten voor een vereenvoudigd systeem of zelfs volledige afschaffing van het toeslagenstelsel. Alternatieve voorstellen richten zich op het samenvoegen van bestaande regelingen of directe inkomenssteun via de loonheffing. Tegelijkertijd blijft de vraag bestaan hoe een nieuwe aanpak moet worden gefinancierd zonder dat kwetsbare groepen inkomensverlies lijden.
Relevantie voor credit management professionals
Voor professionals in credit management onderstreept de stijgende schuldenproblematiek het belang van vroegsignalering en preventieve schuldhulp. Huishoudens die onverwacht toeslagen moeten terugbetalen, komen sneller in betalingsproblemen bij andere financiële verplichtingen. Dit vergroot het risico op wanbetaling in zowel de publieke als de private sector.
Door beter inzicht te krijgen in inkomensschommelingen, tijdelijke schulden en overheidsvorderingen kunnen organisaties het betalingsgedrag van klanten realistischer inschatten. Voor bedrijven en publieke instellingen betekent dit dat samenwerking tussen kredietbeoordeling, schuldhulpverlening en data-analyse steeds belangrijker wordt om financiële stress in huishoudens vroegtijdig te herkennen en maatschappelijk verantwoorde incassostrategieën te ontwikkelen.
Bron: NOS / Credit Expo
