Ministers evalueren slechts de helft van de effecten van het Rijksbeleid.
Van het geld dat ministers jaarlijks uitgeven aan beleid (94 miljard euro in 2011) is sinds 2006 42% (36 miljard euro) op effectiviteit onderzocht. Wanneer ministers niet evalueren voeren zij daarvoor verschillende redenen aan. Ministers vinden het bijvoorbeeld nog te vroeg om de effecten van beleid te kunnen meten. De Algemene Rekenkamer wijst in het rapport op het risico dat ministeries dit soort argumenten te gemakkelijk gebruiken als rechtvaardiging om beleid niet op effectiviteit te onderzoeken. Daardoor kan het voorkomen dat ineffectief beleid doorloopt zonder dat hieraan iets wordt gedaan. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer in het rapport Effectiviteitsonderzoek bij de rijksoverheid: vervolgonderzoek dat op 27 juni 2013 verschijnt.
De Algemene Rekenkamer wijst in het rapport op het belang van effectiviteitsonderzoek: alleen met informatie over de werking van het beleid kan het kabinet goed onderbouwde beleidskeuzes maken. Zeker in tijden van bezuinigingen is effectiviteitsonderzoek van groot belang voor het maken van weloverwogen keuzes. Het onderzoek is een vervolg op het rapport Effectiviteitsonderzoek bij de Rijksoverheid uit 2012. In dat onderzoek gaf de Algemene Rekenkamer een rijksbreed beeld van de stand van zaken wat betreft evaluaties. In het nieuwe rapport zijn gegevens per ministerie opgenomen. Ook is een overzicht opgenomen met daarin de redenen die ministeries aanvoeren om niet te evalueren.
Grote verschillen tussen ministeries, bij VWS volop verbetering mogelijk
Uit het onderzoek blijkt dat het ministerie van VWS bij driekwart van de beleidsuitgaven – ruim Euro 4,5 miljard – geen effectiviteitsonderzoek heeft uitgevoerd. Bij het grootste deel hiervan (3,2 miljard euro) kon het ministerie niet uitleggen waarom er geen effectiviteitsonderzoek was verricht. De ministeries van EZ en SZW doen het relatief goed: het merendeel van het beleid is op effectiviteit onderzocht en voor de niet-onderzochte beleidsonderdelen is meestal een verklaring gegeven.
Beleidsvoornemens reden om sociale werkplaats niet te evalueren
Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gaf in 2011 2,4 miljard euro uit aan sociale werkplaatsen. Het beleid werd in de periode 2006-2011 niet onderzocht op effectiviteit. Volgens het ministerie is dit niet gebeurd omdat het beleid ‘majeure beleidswijzigingen’ kende, waarvan het ministerie de resultaten wilde afwachten. Uit het onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat er sinds 2008 inderdaad grote veranderingen zijn aangekondigd, maar dat deze uiteindelijk niet zijn doorgevoerd.
Meer geld voor subsidie duurzame energie, effectiviteit onbekend
Met de subsidieregeling ‘Stimulering Duurzame Energieproductie’ (SDE+) wil het ministerie van Economische Zaken de productie van duurzame energie stimuleren. Het kabinet Rutte/Asscher heeft besloten de uitgaven aan de SDE+ te verhogen. Deze verhoging is niet onderbouwd met een analyse van de effectiviteit van de subsidie: in de periode 2006-2011 is er geen evaluatie uitgevoerd.
Reactie minister van Financiën en nawoord Algemene Rekenkamer
De minister van Financiën onderschrijft namens het kabinet in zijn reactie het belang van effectiviteitsonderzoek. Hij is het met de Algemene Rekenkamer eens dat het goed ontsluiten van informatie van groot belang is en dat de Tweede Kamer eenvoudig toegang moet hebben tot de door ministeries uitgevoerde evaluaties. De Algemene Rekenkamer vindt de reactie van het kabinet een gemiste kans. In tijden van forse bezuinigingen is inzicht in de effectiviteit van uitgaven belangrijker dan ooit. Versterking van inzicht in de effectiviteit en het gebruik van toepassingen als ‘open data’ zouden Tweede Kamer en kabinet hierbij kunnen helpen.
Bron: APS
