Bijna alle woningcorporaties hebben hun beleid aangepast om te zorgen dat mensen met lage inkomens de goedkoopste woningen krijgen (passend toewijzen). Dat blijkt uit een enquête van Aedes onder 158 corporaties. Ondanks hun inspanningen zien zij dat sommige huurders in de knel komen, zoals ouderen die naar een betaalbare zorgwoning willen. Ook zien corporaties negatieve effecten voor de leefbaarheid in wijken.
Vrijwel alle corporaties wijzigden hun huur-, toewijzings- of voorraadbeleid om te voldoen aan de norm voor passend toewijzen. Zo verlaagde tweederde van de corporaties de huren of streefhuren. Verder kunnen mensen met lagere inkomens bij een groot deel van de corporaties niet meer reageren op woningen boven de aftoppingsgrenzen (zo’n 600 euro) en mensen met een hoger inkomen niet meer op woningen onder de aftoppingsgrens. Bij nieuwbouw richten corporaties zich op goedkopere huizen.
Betaalbare woningen
Woningcorporaties moeten sinds 2016 bij het toewijzen van sociale huurwoningen voldoen aan de passendheidsnorm. Aan minstens 95 procent van de huishoudens die op basis van hun inkomen in aanmerking komen voor huurtoeslag, moeten zij een woning onder de aftoppingsgrenzen toewijzen. Het idee hierachter is dat huurders, vooral die met een laag inkomen, een woning krijgen met een huur die past bij het inkomen. Bewoners hoeven dan minder aanspraak te maken op huurtoeslag en betaalbaarheidsproblemen doen zich minder snel voor. Dat is positief, betaalbaarheid is een belangrijk speerpunt van corporaties en in de Woonagenda staat dat zij hier extra in gaan investeren. Maar passend toewijzen heeft ook nadelen, merken de respondenten.
In de knel
Drie van de vier corporaties maakt gedeeltelijk of volledig gebruik van de mogelijkheid om bij 5 procent van de toewijzingen af te wijken van de passendheidsnorm. Dat doen zij om huurders te helpen waarvoor anders geen geschikte woning beschikbaar is. Desondanks zien zij dat groepen huurders in de knel komen. Bijvoorbeeld mensen die een zorgwoning nodig hebben. De huur van die woningen is meestal wat hoger door de extra voorzieningen en aanpassingen. 40 procent van de corporaties zegt onvoldoende zorgwoningen onder de aftoppingsgrens te kunnen realiseren.
Aedes gaf dit al meerdere keren aan bij de minister en stuurde 29 mei 2017 een brief aan de Tweede Kamer om de negatieve effecten van het passend toewijzen onder de aandacht te brengen.
Ook geeft 40 procent van de corporaties aan dat ze onvoldoende duurzame woningen onder de aftoppingsgrenzen kunnen realiseren. Aedes pleitte er daarom al vaker voor om bij passend toewijzen niet naar de kale huur, maar naar de totale woonlasten te kijken.
Effecten op leefbaarheid en segregatie
60 procent van de corporaties ziet of verwacht negatieve effecten van het passend toewijzen op leefbaarheid of segregatie, blijkt uit de enquête. Eerder spraken Aedes en corporatie Vivare (Arnhem) hierover hun zorgen uit in een opinie in Trouw. Goedkopere sociale huurwoningen moeten grotendeels voor mensen met de laagste inkomens worden gereserveerd. In combinatie met de instroom van statushouders en het langer zelfstandig wonen van ouderen en verwarde personen werken de strenge regels segregatie in de hand. Hierdoor komen te veel kwetsbare huishoudens bij elkaar wonen. Corporaties willen meer ruimte voor lokaal maatwerk zodat ze dit in samenwerking met andere partijen kunnen aanpakken.
Bron: Aedes
